Cukrzyca typu II – przyczyny, objawy i diagnostyka

Cukrzyca typu II to epidemia XXI w. i według statystyk będzie niestety coraz gorzej. I co ważne, wiele osób z cukrzycą nawet nie jest świadoma tego, że ją ma. Średnio jest ona wykrywana po ok. 10 latach od zaczęcia się tego procesu w organizmie po poważnych skutkach ubocznych, jak np. pogorszenie wzroku czy uszkodzenie nerek. O cukrzycy w skrócie można powiedzieć, że jest to wysokie stężenie glukozy we krwi, a inaczej hiperglikemia spowodowana nieprawidłowym wydzielaniem lub działaniem insuliny. A poziom cukru ma wpływ na nasz cały organizm – pracę nadnerczy, tarczycy czy nawet mózgu, ponieważ stabilny poziom cukru potrzebny jest do tworzenia neuroprzekaźników.

Z cukrzycą typu II bardzo jest powiązana insulinooporność, która ją poprzedza. Pisałam o niej tu i tu. Zarówno insulinooporność jak i cukrzyca wiążą się z silnymi stanami zapalnymi, w tym w naszym mózgu prowadząc do niszczenia komórek nerwowych. Nie możemy tego lekceważyć.

Jakie są przyczyny cukrzycy? Co zwiększa ryzyko zapadnięcia na cukrzycę?
1. Podłoże genetyczne, czyli osoby z cukrzycą w rodzinie
2. Zły sposób odżywiania się
3. Insulinooporność
3. Czynniki immunologiczne – praca układu odpornościowego
5. Otyłość
6. Wiek powyżej 45 lat, ryzyko zachorowania rośnie wraz z wiekiem
7. Brak aktywności fizycznej, głównie siedzący tryb życia
8. Nadciśnienie tętnicze
9. Hiperlipidemia
10. Zaburzenia tolerancji glukozy
11. Cukrzyca ciężarnych
12. Urodzenie dziecka ważącego ponad 4kg
13. PCOS
14. Niedostateczna ilość snu, brak regeneracji
15. Choroby układu sercowo-naczyniowego, niedokrwienna choroba serca i naczyń
16. Stres, podwyższony poziom kortyzolu
17. Stany zapalne
18. Ekspozycja na niebieskie światło, czyli komputery, telefony, tablety, TV – zaburzają wytwarzanie melatoniny i gospodarkę hormonalną, w tym cukrową
19. Zaburzenia sekrecji insuliny – częściej dotyczą cukrzycy typu I, ale mogą się zdarzyć i w przypadku cukrzycy typu II np. na skutek wypadku i uszkodzenia trzustki.

Objawy cukrzycy, czyli to wszystko, o czym pisałam przy insulinooporności oraz dodatkowo:
1. Częste oddawanie moczu – poliuria
2. Częste oddawanie moczu w nocy – nykturia
3. Zwiększone pragnienie – polidypsja
4. Zaburzenia widzenia
5. Utrata masy ciała, brak apetytu, niedożywienie
6. Zmęczenie, apatia, osłabienie
7. Nudności, wymioty, bóle brzucha
8. Nawracające infekcje grzybicze (skóry, błon śluzowych) i bakteryjne
9. Zapach acetonu z ust (jak zgniłe jabłka)
10. Utrata przytomności, śpiączka
11. Pojawienie się zmian ropnych na skórze oraz stanów zapalnych narządów moczowo-płciowych
12. Parodontoza
13. Brak tętna na tętnicach grzbietowych stóp

Diagnostyka cukrzycy

Schemat postępowania według algorytmu rozpoznawania cukrzycy PTD z 2007 r. jest następujący:

W celu zdiagnozowania cukrzycy robi się również krzywą cukrową i insulinową, ale nie zawsze. Jeśli poziom cukru na czczo jest za wysoki, badania się nie robi.

W różnych laboratoriach normy wyniki badań glukozy są przedstawiane w różnych jednostkach, dlatego podaję Wam przelicznik, żebyście sami mogli sobie przeliczać stężenie jej poziomu:
mmol/l x 18 -> mg/dl
mg/dl x 0,05551 -> mmol/l

W diagnostyce cukrzycy bada się również fruktozaminę i hemoglobinę glikowaną.

Hemoglobina glikowana (HbA1c) – określa stężenie glukozy we krwi z ostatnich 3 miesięcy. Krew można pobrać o każdej porze dnia i nie trzeba być na czczo. Jest to podstawowy sposób oceny skuteczności leczenia cukrzycy. Badanie pozwala ocenić czy w ciągu ostatnich 12 tygodni chory utrzymywał dobry poziomy glukozy we krwi. Prawidłowy wynik wynosi dla zdrowej osoby poniżej 5%. Dla osób z cukrzycą PTD zaleca, aby wynik ten był równy lub poniżej 6,1-6,5%, co świadczy o dobrej kontroli cukrzycy. Jednak ja uważam, że powinien być niższy niż 5% i takie też są normy funkcjonalne. Jeśli wartość HbA1c jest wyższa niż 7% należy dokonać zmian w sposobie leczenia chorego. Wzrost stężenia HbA1c o 1% koreluje ze zwiększeniem stężenia glukozy o 30 mg/dl. Osoby zdrowe powinny mieć jej poziom w granicach 4,2-4,6% i jest to wartość funkcjonalna.

Hemoglobina glikowana wzrasta w przypadku:
– przewlekłej niewydolności nerek
– niedokrwistości z niedoboru żelaza
– stanach po splenektomi
– zwiększonego poziomu trójglicerydów
– nadużywania alkoholu
– leczenia salicylanami
Wzrost HbA1c też często jest związany z niezdiagnozowanym niedoborem witaminy B6.

Z kolei jej spadek następuje:
– w ciąży
– po przetaczaniu krwi
– w niedokrwistości hemolitycznej
– w przypadku dużej utraty krwi
– stosowaniu dużych ilości witamin C i E

Fruktozamina – określa stężenie glukozy we krwi z ostatnich 2-3 tygodni. Jest to badanie pomocne w kontroli leczenia cukrzycy, zmian w diecie i aktywności fizycznej. Pomocne w zwłaszcza w cukrzycy ciążowej, gdzie nie można wykonać HbA1c. Im wyższe wyjdzie stężenie fruktozaimny, to oznacza, że wyższe było w tym czasie stężenie glukozy we krwi.
Osoby zdrowe – poniżej 285 µmol/l
Cukrzyca wyrównana – 286-350 µmol/l
Cukrzyca niewyrównana – powyżej 350 µmol/l

Warto też zrobić oznaczenie peptydu C na czczo i w 6 minucie po obciążeniu 1mg glukagonu w celu ustalenia niedoboru insuliny endogennej.

Dodatkowo u osób chorych na cukrzycę raz do roku powinna być wykonywana następująca systematyczna diagnostyka:
1. Hemoglobina glikowana <6,5%, a najlepiej <5,5%
2. Lipidogram, czyli cholesterol całkowity, LDL, HDL, Trójglicerydy
3. Kreatynina <1mg/dl
4. Albuminuria (zbadanie wydzielanej albuminy z moczem) <30mg/dl
5. Ciśnienie tętnicze
6. Badanie dna oka
7. EKG spoczynkowe i wysiłkowe
8. Badanie tętnic kończyn dolnych
9. Badanie neurologiczne
10. Badanie stóp
11. Testy na obecność neuropatii

Warto też wykonać badanie poziomu homocysteiny, witaminy D3 i jonogramu, a zwłaszcza sodu i potasu.

Podsumowując w skrócie zebrane informacje dotyczące diagnostyki cukrzycy:
1. Prawidłowy poziom glukozy na czczo powinien być niższy niż 100 mg/dl, a według normy funkcjonalnej niższy niż 95 mg/dl. Z kolei dla kobiet w ciąży wartość ta nie powinna przekraczać 90 mg/dl.
2. Jeśli wartości glukozy kształtują się na poziomie 100-126 mg/dl mamy do czynienia z nieprawidłową glikemią na czczo.
3. Jeśli wartości glukozy kształtują się na poziomie 140-200 mg/dl 2h po podaniu glukozy, to mamy do czynienia z nieprawidłową tolerancją glukozy.
4. Cukrzycę diagnozuje się, jeśli:
– glikemia przygodna, czyli poziom glukozy we krwi o dowolnej porze dnia, jest większa niż 200 mg/dl
– poziom glukozy na czczo jest wyższy niż 126 mg/dl i powtarza się to w 2-3 kolejnych badaniach
– poziom glukozy po 2h wynosi ponad 200 mg/dl i powtarza się to w 2-3 kolejnych badaniach
– hemoglobina glikowana jest wyższa niż 6,5%, ja natomiast zgadzam się z normą funkcjonalną, która mówi, że nie powinna być wyższa niż 5%

Wykonanie badań w celu zdiagnozowania cukrzycy jest bardzo ważne i nie należy z tym zwlekać. Gdy niestety okaże się, że cierpimy na te schorzenie niezbędne jest wdrożenie odpowiedniej diety. O tym piszę w tym artykule.

Więcej informacji znajdziecie w moim e-booku „Insulinooporność. Instrukcja obsułgi.”

Umów się na konsultację ze mną

Jeśli masz różne problemy zdrowotne, zaburzenia gospodarki cukrowej, hormonalnej, pogorszone samopoczucie, czujesz, że potrzebujesz pomocy i wsparcia, możesz umówić się na wstępną konsultację ze mną. Razem dokładnie przeanalizujemy Twoją sytuację zdrowotną, objawy i samopoczucie. Wspólnie znajdziemy przyczyny problemów, ustalimy, co warto zrobić, w którą stronę iść. Wprowadzimy odpowiednie działania.

Bibliografia:
1. Szkolenie MedFood prowadzone przez Paulinę Ihnatowicz i Emilę Ptak-Kasicę
2. Cabot S., Jasińska M., „Cukrzyca typu 2”
3. Hyman M., „Koniec z cukrzycą i otyłością”
4. Pitchford P., „Odżywianie dla zdrowia”
5. Smith T., „Insulina nasz cichy zabójca”
6. Trash A. i C. „Cukrzyca i zespół hipoglikemiczny”