Dna moczanowa, która nazywana jest również artretyzmem lub podagrą, jest dosyć rzadką chorobą. Wiele osób nawet o niej nie słyszało. Dotyka ok. 1-2% ludzi, głównie w starszym wieku, a szczególnie mężczyzn. U kobiet występuje rzadziej, zazwyczaj w okresie pomenopauzalnym.
Ale właściwie co to jest za choroba? Mówiąc w skrócie, jest to zespół objawów klinicznych, które dotykają cały organizm, a spowodowane są odkładaniem się moczanu sodu w tkankach i narządach. W dnie moczanowej mamy do czynienia ze zbyt dużą ilością kwasu moczowego, który nie jest w stanie rozpuścić się we krwi. Jego nadwyżka krystalizuje się i odkłada się w stawach oraz tkankach okołostawowych. Jest to choroba ściśle powiązana z hiperurykemią, czyli podwyższonym stężeniem kwasu moczowego we krwi, czyli powyżej 7,0 mg/dl.
Mężczyźni <5,2 mg/dl
Kobiety przed menopauzą < 4,0 mg/dl
Kobiety po menopauzie < 4,7 mg/dl
Jednak przy diagnostyce dny moczanowej oprócz kwasu moczowego warto wykonać również badanie morfologii, CRP oraz parametrów wątroby, bo często obciążona wątroba również odpowiada za dnę moczanową.
1. Hiperurykemia pierwotna, czyli przyczyny genetyczne wynikające z nieprawidłowego działania enzymów odpowiedzialnych za przemiany puryn w organizmie.
2. Hiperurykemia wtórna – nadużywanie alkoholu, zwiększona ilość puryn i fruktozy w diecie, choroby nerek, zwiększony rozpad nukleotydów w ustroju, nadmierny wysiłek fizyczny, otyłość (głównie trzewna), przyjmowanie niektórych leków.
1. Nawracające ataki ostrego zapalenia stawów, najczęściej stawu podstawowego palucha (podagra), ale dna także może dotknąć inne stawy np. kolana, barki, stopy, palce.
2. Zaczerwienienia, obrzęki, bóle, a nawet upośledzenie czynności ruchowych.
3. Łuszcząca się i swędząca skóra wokół stawu.
4. Pojawienie się guzków dnawych, najczęściej w okolicy stawów stóp, rąk i na małżowinach usznych, ale też na organach wewnętrznych.
5. Często występuje również gorączka, dreszcze i ogólnie złe samopoczucie.
Objawom towarzyszy bardzo silny ból, który pojawia się zazwyczaj w nocy. Po kilku dniach lub tygodniach ból ustępuje, ale gdy choroby się nie leczy objawy pojawiają się coraz częściej, są bardziej bolesne i zajmują kolejne stawy.
Często dna moczanowa powiązana jest z innymi chorobami, takimi jak kamica moczanowa, cukrzyca typu II, otyłość, nadciśnienie tętnicze czy choroby sercowo-naczyniowe, a więc jej leczenie nie jest proste. Na poziom kwasu moczowego szczególną uwagę powinny zwrócić osoby:
– na dietach bardzo wysoko białkowych
– po dietach głodówkowych
– z nadwagą, otyłością
– z cukrzycą
– cierpiące na łuszczycę
– z podwyższonym ciśnieniem krwi
Na temat przyczyn i objawów dny moczanowej bardzo krótko, ponieważ głównie chcę zająć się tematem dietoterapii tej choroby.
Kluczową rolę odgrywa tutaj dobrze dopasowana i indywidualnie ułożona dieta, która pozwoli utrzymać poziom kwasu moczowego na wystarczającym poziomie i zapobiegnie kolejnym bolesnym napadom dny moczanowej. Leki diuretyczne stosowane przy dnie moczanowej wypłukują kwas moczowy z organizmu, ale nie usuwają przyczyny problemu. A zmiana stylu życia i indywidualnie dopasowana dieta są nieodłącznym elementem leczenia farmakologicznego, dzięki czemu w niektórych przypadkach można z czasem ograniczyć leki do minimum lub nawet je odstawić, ale to tylko przy współpracy z lekarzem prowadzącym.
Dieta powinna zawierać odpowiednią ilość węglowodanów, które nasilają wydalanie kwasu moczowego oraz tłuszczy, które hamują jego wydalanie. Oficjalne zalecenia mówią o ograniczenie w codziennym menu produktów bogatych w puryny (mięso, podroby, ryby, owoce morza, nasiona roślin strączkowych). Jednak puryny nie są głównym i jedynym winowajcą dny moczanowej, ale często to nadmiar alkoholu i fruktozy.
Mięso można spożywać, jeśli wcześniej się je dobrze ugotuje i jednocześnie będzie się stosowało dietę jak najmniej przetworzoną. Mięso najlepiej gotować lub dusić, natomiast powinno się ograniczyć smażenie. Należy ograniczyć ilość spożywanych bulionów, rosołów, wywarów mięsnych. Bardziej polecane są wywary warzywne. Nie wolno przesadzać ze byt dużą ilością białka w diecie. Oprócz mięsa dobrym źródłem białka będą jaja oraz dobrej jakości produkty mleczne, ponieważ laktoglobulina i kazeina nasilają wydalanie kwasu moczowego. Dodatkowo dobrym źródłem będzie białko pochodzenia roślinnego zawarte w komosie ryżowej i amarantusie. Najlepiej zjadać regularnie posiłki (3-4 dziennie), przy czym ostatni powinien być ok. 3-4h przed snem, ponieważ zatrzymywanie kwasu moczowego wzrasta w godzinach nocnych. Ze względu na i tak ograniczony wybór produktów, trzeba starać się, żeby dieta była jak najbardziej urozmaicona, różnorodna, odżywcza i bogata w przeciwutleniacze, aby dostarczyć organizmowi wszystkie witaminy i składniki mineralne.
Należy wprowadzić łagodne przyprawy, a ograniczyć pikantne. Zalecane są przyprawy przeciwzapalne jak cynamon, imbir, kurkuma. Konieczne jest zwiększenie spożycia płynów, głównie wody, ponieważ odwodnienie organizmu powoduje wzrost stężenia kwasu moczowego i wytrącanie się moczanów sodu. Przy dostarczaniu zbyt małej ilości wody nerki nie pracują prawidłowo i wydalanie tego, co powinno być wydalone z organizmu nie zachodzi dobrze. Natomiast zwiększone spożycie wody powoduje wzrost wydalania kwasu moczowego oraz zapobiega tworzeniu się kamieni w nerkach. Szczególnie zaleca się wypicie większej ilości wody przed snem i w nocy. Oprócz wody można pić herbaty ziołowe i owocowe. Nie należy pić słodzonych napojów, soków, kakao, kawy i czarnej herbaty.
Do codziennego menu, w zależności od stanu zdrowia, można włączyć również suplementację: witaminę C, witaminę D, kwasy tłuszczowe omega 3, Cystone Himalaya, kwercetynę, niacynę oraz koci/czarci pazur. Warto włączyć też do codziennego menu oleju z wiesiołka, który zmniejsza reakcje zapalne wywołane odkładającymi się kryształkami moczanów. Dodatkowo badania wykazały, że spożywanie dziennie 1-2 garści czereśni lub wiśni jest bardzo skuteczne w terapii dny moczanowej. Podobne działanie ma seler oraz sok z brzozy czy rokitnika. Dieta powinna być jak najbardziej przeciwzapalna, bogata w produkty zawierające kwasy omega 3 (owoce morza, małe ryby, które nie mają skumulowanych dużych ilości toksyn, np. sardynki) oraz dużą ilość warzyw, szczególnie zielonych (surowe, soki warzywne), które zawierają antyoksydanty.
W przypadku nadwagi lub otyłości wskazana jest redukcja masy ciała. Jednak nie mogą to być głodówki i drastyczne diety odchudzające, ponieważ one powodują zwiększenie poziomu kwasu moczowego we krwi i mogą przyczynić się do napadu choroby. Należy uważać równie na diety wysokobiałkowe. Redukcja wagi musi być systematyczna, powolna i bogata w składniki odżywcze. Polecana jest aktywność fizyczna, ale w umiarkowanym stopni. Natomiast nadmierny wysiłek fizyczny jest niewskazany, ponieważ hamuje wydalanie kwasu moczowego.
Z doświadczenia wiem, że już po pierwszych tygodniach stosowania odpowiedniej diety ludzie zauważają poprawę w swoim stanie zdrowia. Jednak często dnie moczanowej towarzyszą inne choroby metaboliczne, które trzeba uwzględnić w zaleceniach żywnościowych i codziennym jadłospisie. Takie diety są już trudne do ułożenia dla dietetyka i przestrzegania dla chorego. Jednak da się to zrobić i jak to się mówi „Gra jest warta świeczki”. Walczy się tutaj o własne zdrowie i lepsze życie!
P.S. Zaznaczam, że są to ogólne zalecenia, a każdy może na wszystko reagować inaczej, mieć inny próg tolerancji poszczególnych produktów, dlatego potrzebny jest indywidualnie dopasowany jadłospis uwzględniający różne czynniki.
Jeśli czujesz, że potrzebujesz indywidualnego wsparcia, możesz umówić się na konsultację ze mną. Dokładnie przeanalizujemy Twoją sytuację zdrowotną, objawy i samopoczucie. Wyznaczymy odpowiednie kierunki i wdrożymy właściwe dla Ciebie działania.
Nazywam się Marta. Jestem dietetykiem i psychodietetykiem. Jako dietetyk specjalizuję się w pracy z kobietami z różnego rodzaju problemami hormonalnymi, jak np. zaburzenia miesiączkowania, problemy z płodnością, PCOS, niedoczynność tarczycy, Hashimoto, insulinooporność, problemy z nadwagą i otyłością. Jako psychodietetyk naprawiam relację z jedzeniem i własnym ciałem. Pracuję z kobietami, które zmagają się z kompulsywnym objadaniem, zajadaniem emocji, stresu, objadaniem słodyczami.
Udało Ci się połączyć ze mną przez sieci społecznościowe?
Wszystkie treści zamieszczane na tym blogu służą celom wyłącznie edukacyjnym i nie zastąpią profesjonalnej porady lekarskiej. Autorka nie ponosi odpowiedzialności za sposób wykorzystywania informacji zawartych na stronie. Treści na blogu są moją pracą autorską. Zabraniam kopiowania ich w całości i we fragmentach bez odpowiedniej zgody i podania źródła. Na podstawie Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. 1994 nr 24 poz. 83).
Ciekawy wpis 🙂 Nazwę słyszałam ale nie czytałam wcześniej o tym.
Niestety to bardzo rzadka, ale ciężka choroba…
Zgadzam się, straszna dolegliwośc, podobno ból niesamowity.U mnie w rodzinie już dwie osoby na to cierpiały – pewnie jakieś skłonności genetyczne. Przyczynic się może do tego w sduzym stopniu azakwaszenie organizmu. Te wszytskie toksyny zbierają się w ciele i w końcu to może przynieść taki efekt. Najelpsze rozwiązanie, orócz leków na stan zapalny to po prostu zdrowy tryb życia, ale można tez zacząc stosowac jakieś suplementy, mnóstwo tego na rynku teraz jest i podobno działają 🙂
A co jesc chorujac na dnę moczanowa i wrzodziejace zapalenie jelita grubego?
W komentarzu tak trudno napisać, ale wiele zaleceń się pokrywa. Wszystko też zależy od zaawansowania obu chorób, wyników badań i indywidualnej tolerancji pacjenta.
Zawsze ale to zawsze na pierwszym miejscu dieta bez mięsa oraz piwa natomiast najnowsze badania sugerują iż to metale ciężkie zaburzają pracę nerek tym samym kwas moczowy pozostaje w naszym organiźmie, polecam poczytać więcej w książce „zneutralizuj chemię z pożywienia i odzyskaj zdrowie”
Wszystkie źródła podkreslają zakaz spożywania owoców morza w dnie. W tym tekście zaleca się owoce morza ze względu na zawartość omegi 3. Czy omega 3 akurat w owocach morza jest warta tego dietetycznego przekroczenia?.
Jeśli dieta jest odpowiednio zbilansowana w aspekcie pojedynczego dnia jak i tygodnia to można odpowiednio umieścić w niej ryby czy owoce morza, tak żeby przynosiły pożytek, a nie szkodę.
Dodaj komentarz