Jak powinna wyglądać pełna diagnostyka poziomu żelaza w organizmie?

W ostatnim artykule pisałam Wam, dlaczego żelazo jest potrzebne w naszym organizmie, jakie funkcje pełni, jakie są objawy jego niedoboru i jak podnieść jego poziom za pomocą diety. Dziś natomiast opowiem, jak powinna wyglądać pełna diagnostyka poziomu żelaza w organizmie?. Naprawdę warto to wiedzieć i w razie potrzeby zrobić konkretne badania!

Jak powinna wyglądać pełna diagnostyka poziomu żelaza w organizmie?

Otóż badanie samego żelaza we krwi nie jest wystarczające i miarodajne! Tutaj dodatkowo oprócz żelaza powinno zrobić się kilka innych badań, żeby uzyskać pełen obraz. Pakiet takich naprawdę podstawowych badań do oceny gospodarki żelazem w naszym organizmie powinien obejmować:
1. Morfologię z rozmazem, ważne tutaj są takie parametry, jak HGB, RBC, MCV, MCH, MCHC,
2. Żelazo,
3. Ferrytynę,
4. Transferrynę,
5. sTfR,
6. CRP,
7. TIBC,
8. Krzywa wchłaniania żelaza,
9. Hepcydyna,
10. Badanie na krew utajoną w kale.

Teraz omówimy krótko każdy z nich:

Hemoglobina

Żelazo hemowe, które występuje w naszej krwi jest tworzone bezpośrednio w szpiku kostnym, jako hemoglobina w czerwonych krwinkach. Molekuły żelaza transportują tlen z płuc do tkanek i dwutlenek węgla z tkanek do płuc.
Wartości referencyjne:
– dla mężczyzn: 13-18 g/dl
– dla kobiet: 12-16 g/dl
Warto również zwrócić uwagę na wskaźniki takie jak MCV, MCH i MCHC. MCV określa ilość, natomiast MCH i MCHC określa stężenie hemoglobiny w poszczególnej krwince. Gdy MCV jest niskie oraz hemoglobina i czerwone krwinki też są niskie to przeważnie wskazuje to na niedobór żelaza. Z kolei gdy MCV jest wysokie wskazuje to na niedobory kwasu foliowego, witaminy B6 lub B12.

Żelazo w surowicy

Jest dostępne we krwi tylko w ilościach śladowych, ponieważ w większych działa już toksycznie. W ciągu dnia waha się nawet o 100%, dlatego nie jest dobrym wskaźnikiem oceny przemiany żelaza.
Wartości referencyjne: 10-25µmol/l

Niski poziom samego żelaza we może świadczyć o:

1. Zaburzeniach wchłaniania żelaza w przewodzie pokarmowym,
2. Zbyt małej ilości dostarczanego żelaza w pokarmach,
3. Utracie żelaza przez przewód pokarmowy, drogi moczowe lub płciowe,
4. Nadmiernym odkładaniu żelaza w tkankach,
5. Stanach zwiększonego zapotrzebowania na żelazo,
6. Niedoborze miedzi.

Z kolei wysoki poziom żelaza może świadczyć o:

1. Nadmiernym wchłanianiu żelaza z przewodu pokarmowego (zwłaszcza u osób cierpiących na niedokrwistość hemolityczną),
2. Nadmiernej podaży żelaza pozajelitowego (u pacjentów, u których wykonuje się częste transfuzje krwi lub podaje preparaty żelaza),
3. Zbyt dużej ilość przyjmowanego żelaza w pokarmach,
4. Ostrym zapaleniu wątroby,
5. Chorobie nerek,
6. Zatruciu ołowiem,
7. Nadmiernym uwalnianiu się żelaza z komórek i nieprawidłowym rozmieszczeniu żelaza.

Ferrytyna

Białko, które magazynuje ok. 4500 cząsteczek żelaza. Pokazuje ogólną ilość żelaza magazynowanego w organizmie. Znajduje się głównie w wątrobie, śledzionie i szpiku kostnym oraz w małej części w surowicy krwi. Jej wartości referencyjne są następujące:
– dla mężczyzn: 33-266 ng/ml
– dla kobiet: 20 – 167 ng/ml
Z kolei dla osób cierpiących na choroby autoimmunologiczne optymalny poziom ferrytyny wynosi ok. 90-110 ng/ml.

Transferryna

Białko transportujące żelazo, wytwarzane przez wątrobę. Wiąże wolne żelazo w surowicy i transportuje je do komórek. Podwyższony poziom transferryny występuję w czasie ciąży i niedoboru żelaza, a obniżony przy chronicznych zapaleniach, guzach, nadmiarze żelaza i hemolizie.
Wartości referencyjne: 2,00-3,60g/l

sTfR

Rozpuszczalny receptor transferryny. Receptory te przylegają do zewnętrznych ścianek komórek czerwonych ciałek krwi i przyjmują żelazo związane z białkami. Przy niedoborze żelaza wzrasta ilość uwalnianych rozpuszczalnych receptorów transferryny. Jest to pewny parametr podwyższonego zapotrzebowania na żelazo.
Wartości referencyjne: 0,83-1,76mg/dl

CRP (białko C-reaktywne)

Białko osocza z grupy tzw. białek ostrej fazy, które są produkowane przez wątrobę, a ich stężenie zwiększa się w przypadku stanu zapalnego w organizmie. Badanie CRP przy sprawdzaniu gospodarki żelazem jest konieczne, ponieważ poziom żelaza magazynowanego wzrasta w stanach zapalnych. Najlepiej zrobić High-Sensitivity CRP (hs-CRP), czyli wysoko czułe, które pozwala na precyzyjne oznaczanie niskich stężeń CRP nie przekraczających wartości dodatnich dla stanów zapalnych wykrywanych normalnym testem CRP. Bardzo dobrze sprawdza się to przy chronicznych lub ukrytych stanach zapalnych. CRP powinno być niższe niż 1 mg/l.
Wartości referencyjne:
– małe ryzyko sercowo-naczyniowe CRP <1 mg/l
– umiarkowane ryzyko sercowo-naczyniowe CRP 1-3 mg/l
– duże ryzyko sercowo-naczyniowe CRP >3 mg/l

Warto też rozważyć badanie całkowitej zdolności wiązania żelaza i (TIBC) i utajonej zdolności wiązania żelaza (UIBC).

Jak powinna wyglądać pełna diagnostyka poziomu żelaza w organizmie?

Stopnie niedoboru żelaza na podstawie wyników laboratoryjnych ocenia się następująco:

Początkowy niedobór żelaza (przedutajony):
– w normie: transferryna, sTfR, hemoglobina, żelazo
– wartość nieznacznie obniżona: ferrytyna

Zaawansowany niedobór żelaza (utajony):
– w normie: hemoglobina
– nieznacznie podwyższona: transferryna, sTfR
– obniżona: ferrytyna, żelazo

Ostry niedobór żelaza (jawny):
– nieznacznie obniżona: hemoglobina
– podwyższona: transferryna, sTfR
– znacznie obniżona: ferrytyna
– obniżona: żelazo

Jak powinna wyglądać pełna diagnostyka poziomu żelaza w organizmie?

Jak widać ocena poziomu żelaza w naszym organizmie nie jest wcale taka prosta i nie wystarczy zbadać poziomu samego żelaza. Ważne jest badanie także innych parametrów, które są powiązane z żelazem i razem odpowiadają za jego gospodarkę w organizmie. Zwróćcie również uwagę, że hemoglobina, czyli morfologia obniża się dopiero przy ostrym niedoborze żelaza w organizmie. Oznacza to, że długo przed jego niedoborem nie widać tego w morfologii, która obniża się dopiero, gdy stan jest już naprawdę poważny. Z tego względu bądźcie czujni i nie lekceważcie żadnych objawów!

Chcesz wiedzieć więcej na temat ferrytyny?

• Poznać skuteczne metody i techniki, dzięki którym na stałe podniesiesz poziom ferrytyny i zaczniesz się czuć po prostu dobrze?
• Zatrzymać wypadanie włosów? Odżywić je i nadać im blasku?
• Odzyskać energię życiową i motywację do działania, co przełoży się na lepszą jakość życia osobistego i zawodowego?
• Poprawić pracę Twojej tarczycy, poziom hormonów tarczycy, a to przyspieszy Twój metabolizm?
• Odzyskać siły na aktywność, przestać szybko się męczyć?
• Nauczyć się czytać swoje wyniki badań, żeby nie dać już więcej sobie wmówić, że wszystko jest dobrze, jeśli czujesz, że jest źle?
• Nauczyć się układać codzienny jadłospis bogaty w żelazo i ferrytynę, dostosowany do Ciebie bez konieczności trzymania się jakiejkolwiek uciążliwej diety?

Zapraszam Cię na kurs online „Jak skutecznie podnieść poziom ferrytyny?”

Dodatkowo kurs zawiera przepisy na pyszne posiłki bogate w żelazo!

Zestaw 25 przepisów na posiłki bogate w żelazo i substancje wspierające jego wchłanianie. Każdy przepis zawiera:

• Podaną kaloryczność, zawartość białka, tłuszczów i węglowodanów
• Podaną zawartość żelaza, rodzaj żelaza
• Wskazówki i ciekawostki, dlaczego tak jest skomponowany posiłek, co tu ma znaczenie, jak łączyć składniki, bilansować posiłki.

Jest to świetna praktyka i edukacja w jednym. Dzięki temu samodzielnie nauczysz się dobrze bilansować posiłki. Dodatkowo wzbogacisz swoje menu w pyszne potrawy. Posiłki nie będą wymagające i czasochłonne w przygotowaniu. Sprawdź kurs!

Bibliografia:
1. Ursinus L., „Co mówi Twoja krew?”
2. P. Pitchrord, „Odżywianie dla zdrowia”
3. Wallach J., „Interpretacja badań laboratoryjnych”
4. Szkolenie Interpretacja Badań Laboratoryjnych prowadzone przez Monikę Gackowską