Gdy na USG usłyszałam, że mam guzka na piersi przed oczami zrobiło mi się ciemno, a świat mi zawirował. Trafiło to we mnie, jak grom z jasnego nieba. Nie spodziewałam się takiej informacji, sama nic wcześniej nie wyczułam. Czas oczekiwania na biopsję, a potem jeszcze na wyniki baaaardzo mi się dłużył. Na początku snułam czarne wizje, bo chyba nikomu guzek na piersi nie kojarzy się dobrze? Potem jednak zmieniłam myślenie i głęboko wierzyłam, że musi być dobrze. I gdy zobaczyłam wyniki biopsji kamień spadł mi z serca – „komórek podejrzanych nie znaleziono”. Jednak nie znaczy to, że wszystko jest super. Muszę regularnie co pół roku powtarzać USG i patrzeć czy nic się nie dzieje, czy guzek nie rośnie. Cała ta sytuacja spowodowała, że bardziej zaczęłam się interesować tematyką nowotworów i związanym z tym odżywianiem. Odżywiam się zdrowo, dbam o siebie, ale szczególnie zaczęłam się zastanawiać czy w tej sytuacji dieta ma jakiś szczególny wpływ, czy są jakieś polecane lub zakazane produkty itp. Zaczęłam dużo czytać i szukać różnych informacji. I postanowiłam o tym artykuł – dieta przeciwnowotworowa. Mam nadzieję, że przydadzą się Wam takie informacje. Ja uważam, że to bardzo ważny temat i nie można myśleć „To mnie nie dotyczy”.
Na temat samych przyczyn, procesów, etapów powstawania nowotworów nie będę pisać, bo jest to temat bardzo trudny, skomplikowany i długi. Też mamy wiele przyczyn, rodzajów nowotworów. Poza tym chyba nie czuję się na siłach, żeby dobrze i prosto to opisać. Zajmiemy się tutaj przede wszystkim kwestiami odżywiania – czyli na tapecie dieta przeciwnowotworowa. Na początek przygotowałam listę produktów, na które szczególnie warto zwrócić uwagę i w jak największych ilościach przemycać w swoim jadłospisie. Powstała ona m.in. na podstawie książki dr D. Servan-Schreiber „Antyrak”, którą poleciła mi Pani Profesor na studiach. I ja też mogę ją Wam polecić 😉
Zielona herbata zawiera polifenole zwane katechinami, a jednym z nich jest EGCG (galusan epigallokatechiny), który przeciwdziała powstawaniu nowych naczyń krwionośnych zasilających komórki rakowe, potrzebnych do jego wzrostu i tworzeniu przerzutów. EGCG jest rozprowadzany w organizmie za pomocą naczyń włosowatych otaczających i odżywiających każdą komórkę ciała. Dodatkowo zielona herbata działa odtruwająco, uruchamia w wątrobie mechanizmy, które szybciej eliminują z ciała rakotwórcze toksyny. Zieloną herbatę należy parzyć ok. 5-10 min., aby uwolniły się z niej katechiny i wypić w ciągu 1h.
Kurkuma zawiera kurkuminę, która działa silne przeciwzapalnie. Ogranicza wzrost wielu rodzajów raka m.in. okrężnicy, wątroby, żołądka, jajników. Wpływa na apoptozę komórek rakowych i zapobiega angiogenezie. Warto ją łączyć z papryką lub pieprzem cayenne oraz tłuszczem np. oliwą z oliwek, olejem lniany, co poprawia jej wchłanianie.
Grzyby jak np. shii-take, maitake, kawaratake, enokitake, zawierają polisacharydy i lentinianem, związek, który pobudza układ immunologiczny, uaktywnia go i spowalnia rozrost guza. Poleca się tutaj też bardziej znane grzyby jak portobello i boczniaki.
Produkty te zawierają kwas elagowy, polifenol, który spowalnia rozrost guzów i wzrost ich naczyń krwionośnych, a dodatkowo odtruwa komórki, zapobiega przekształcanie się kancerogenów środowiskowych w substancje toksyczne i stymuluje ich usuwanie.
Wiśnie zawierają kwas D-glukarowy, który odtruwa organizm, ułatwia eliminację estrogenu pochodzącego z chemikaliów znajdujących się w środowisku.
Czarne jagody zawierają antycjanidynę i proantocianidynę, które wpływają na apoptozę komódek rakowych.
Przyprawy i zioła jak np. mięta, tymianek, majeranek, oregano, bazylia, rozmaryn – zwierają związki organiczne z rodziny terpenów, które sprawiają, że są aromatyczne i oddziaływają na wiele odmian guzów ograniczając rozwój ich komórek lub doprowadzając je do obumierania. Blokują działanie enzymów, których komórki rakowe potrzebują do zaatakowania potrzebnych tkanek. Karnozol, jeden z terpenów, wpływa na ograniczenie zdolności komórek rakowych do atakowania sąsiednich tkanek. Nie mogą się one rozprzestrzeniać, a rak traci złośliwość. Jest silnym antyoksydantem i środkiem przeciwzapalnym.
Seler i pietruszka zawierają apigeninę, silny środek przeciwzapalny, który osłabia proces tworzenia nowych naczyń krwionośnych potrzebnych rozwojowi guza.
Imbir działa silnie przeciwzapalnie i antyoksydacyjnie. Ogranicza powstawanie nowych naczyń krwionośnych i zwalcza niektóre komórki rakowe. Napar z imbiru pomaga też pozbyć się nudności po radioterapii i chemioterapii.
Warzywa kapustne (brokuł, brukselka, kapusta, kalafior itp.) – zawierają sulforafan oraz indolo-3-carabinole, które mają silne działanie antyrakowe. Związki te mogą działać odtruwająco na niektóre substancje kancerogenne. Blokują także angiogenzę i ułatwiają obumieranie komórek rakowych. Dodatkowo glukozynolany, czyli roślinne siarkowe glikozydy, w wyniku trawienia przekształcają się w aktywne izotiocyjaniny i indole mające właściwości antynowotworowe. Aktywują enzymy detoksykacyjne, regulują cykl komórkowy, indukują proces apoptozy, działają przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo, przeciwzapalnie. Zmniejszają ryzyko nowotworu jelita grubego, szyjki macicy, gruczołu krokowego, piersi. Więcej o warzywach kapustnych znajdziesz w moim kursie o komponowaniu posiłków w niedoczynności tarczycy i Hashimoto.
Produkty te zawierają związki siarki, które osłabiają kancerogenne działanie nitrozoamin i związków n-nitrozo powstających w spalonym na grillu mięsie i podczas spalania tytoniu. Sprzyjają apoptozie komórek raka piersi, okrężnicy, płuc, prostaty. Czosnek działa także antybakteryjnie i pomaga zapobiegać infekcjom. Jego aktywne związki łatwiej przyswajają się w obecności tłuszczu. Z kolei cebula jest źródłem kwercetyny, która hamuje działanie czynników rakotwórczych.
Warzywa te są bogate w witaminę A, karotenoidy i likopen – związki te wykazują skuteczność w ograniczaniu wzrostu komórek kilku rodzajów raka. Luteina, likopen, kantaksantyna, fitoen stymulują przyrost komórek układu immunologicznego i zwiększają zdolność do atakowania komórek rakowych. Pamiętajcie też, że likopen jest dużo lepiej przyswajalny z przetworów pomidorowych np. koncentratu, sosów, ketchupu i dodatkowo jego przyswajanie poprawia dodatek tłuszczu.
Wodorosty morskie np. kombu, wakame, nori – zawierają związki spowalniające wzrost nowotworów. Fucoidan stymuluje apoptozę komórek rakowych i działanie komórek układu odpornościowego. Fukoksantyna należąca do karotenoidów powstrzymuje wzrost komórek nowotworowych w raku prostaty.
Dobrej jakości tłuste ryby lub suplementy kwasów omega 3 – działają silnie przeciwzapalnie, ograniczają rozprzestrzenianie wielu rodzajów raka i zmniejszają zasięg przerzutów. Mogą przyczynić się do zmniejszenia zachorowalności na schorzenia nowotworowe m.in. gruczołu sutkowego, jelita grubego, trzustki, płuc, żołądka i gruczołu krokowego. Najlepszym wyborem będą mniejsze ryby, jak saradele, makrele, sardynki niż większe. Im większa ryba tym zajmuje wyższe miejsce w łańcuchu pokarmowym i jest bardziej zanieczyszczona dioksynami, PCB czy rtęcią. Źródłem omega 3 może też być siemię lniane i olej lniany.
Produkty bogate w selen np. ryby, podroby, skorupiaki – wchodzi w skład licznych enzymów antyoksydacyjnych, działa przeciwzapalnie i wzmacnia komórkową odpowiedź immunologiczną. Hamuje peroksydację lipidów i oksydacyjne uszkodzenia DNA. Wykazuje działanie antyproliferacyjne w stosunku do komórek nowotworowych, wpływa hamująco na proces wzrostu nowotworów i może indukować proces apoptozy komórek. Selen posiada właściwości ochronne w stosunku do raka płuc, żołądka i jelita grubego.
Pokarmy bogate w witaminę D np. olej z wątroby dorsza, łosoś, makrela, sardynki, węgorz lub dobrej jakości suplementacja – ogranicza zagrożenie kilkoma różnymi odmianami raka.
Bakterie probiotyczne powstrzymują wzrost komórek raka okrężnicy. Ich działanie polegające na przyspieszeniu ruchu jelit zmniejsza ryzyko raka okrężnicy poprzez ograniczenie czasu kontaktu ścianek wnętrzności z kancerogennymi substancjami znajdującymi się w pokarmach. Odgrywają ważną rolę w detoksie organizmu, wykazują zdolność do wiązania potencjalnych związków kancerogennych. Ograniczają powstawania enzymów bakteryjnych (np. B-glukuronizada, nitroreduktaza, azoreduktaza) odpowiadających za wytwarzanie w świetle przewodu pokarmowego związków mutagennych lub kancerogennych.
Owoce te zawierają flawonoidy o działaniu przeciwzapalnym i pomagają wątrobie usuwać z organizmu kancerogeny. Tangeritin i nobiletin zawarte w skórce mandarynek przenikają do komórek nowotworu mózgu, wywołują ich apoptozę i ograniczają zdolność atakowania sąsiednich tkanek.
Sok z granatu działa przeciwzapalnie i antyoksydacyjnie, ogranicza zdolność rozwoju raka prostaty.
Czerwone wino zawiera polifenole, w tym resweratrol, który działa na sirtuiny, geny chroniące zdrowe komórki przed starzeniem. Dodatkowo może spowalniać raka we wszystkich fazach rozwoju.
Produkty bogate w witaminę E (oliwa, warzywa i owoce, orzechy) – działa antyoksydacyjnie, przeciwzapalnie, reguluje ekspresję genów i wewnątrzkomórkowe cykle, hamuje proces angiogenezy.
Warzywa i owoce bogate w witaminę C mają działanie antyoksydacyjne, hamują oksydacyjne uszkodzenia tkanek lub DNA, regulują proliferację, różnicowanie i apoptozę komórek nowotworowych.
Gorzka czekolada zawiera wiele antyoksydantów, proanthocyanidów i polifenoli, które spowalniają wzrost komórek rakowych i ograniczają angiogenezę.
Dodatkowo niezbędnym elementem naszego jadłospisu jest odpowiednia ilość błonnika pokarmowego. Jego potencjalne mechanizmy działania są istotne dla ochrony przed chorobą nowotworową jelita grubego. Błonnik skraca czas pasażu jelitowego i zmniejsza czas kontaktu potencjalnych kancerogenów z błoną śluzową jelita grubego. Zwiększa objętość stolca, wiąże kwasy żółciowe i potencjalne kancerogeny w świetle przewodu jelita. Dodatkowo stymuluje rozwój korzystnej mikroflory jelitowej, a krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, przede wszystkim kwas masłowy, są czynnikami sprzyjającymi apoptozie, promującymi różnicowanie komórek, a także hamującymi proliferację, czego konsekwencją jest zatrzymanie cyklu komórkowego komórek zmienionych nowotworowo. Ponadto fermentacja bakteryjna błonnika pokarmowego obniża pH stolca co ogranicza możliwość przekształcenia niektórych metabolitów w bardziej toksyczne.
Pewne rodzaje żywności wspomagają rozwój raka, wzmacniają mechanizmy sprzyjające jego rozrostowi. Z kolei inne produkty przeciwdziałają nowotworom, blokują działanie mechanizmów koniecznych do jego wzrostu lub zmuszają komórki rakowe do obumierania. Różne produkty różnie oddziałują na organizm, codziennie, wszystko co spożywamy ma na to wpływ, czy tego chcemy czy nie. I to jest to, na co mamy wpływ. Na geny nie mamy, ale na całą resztę mamy. Dodatkowo im więcej zdrowych produktów tym lepiej. Sam jeden dobry produkt nie działa tak dobrze, jak kombinacja kilkunastu spożywanych codziennie. Jeśli codziennie jemy dużo przetworzonych produktów, fast foodów, cukru, tłuszczy trans, to jak czasami wypijemy zieloną herbatę czy zjemy maliny to nam nic nie pomoże. Nasza dieta całościowo musi być zdrowa, bogata w wyżej wymienione produkty. Dodatkowo produkty spożywcze mają też to do siebie, że działają wielokierunkowo, wpływają na wiele mechanizmów jednocześnie i czynią to w sposób łagodny, nie wywołując skutków ubocznych. I nie da się ich opatentować, bo jak np. opatentować wiśnie czy zieloną herbatę? Dlatego też rzadko mówi się na ten temat. Mam nadzieję, że moje wpisy na blogu coś zmienią 😉
A co ważne i chcę podkreślić. Żadna dieta nie zagwarantuje nam uniknięcia zachorowania na nowotwór lub wyleczenie się z niego, ale jestem pewna, że może nam bardzo pomóc.
Jeśli masz różne problemy zdrowotne, zaburzenia gospodarki cukrowej, hormonalnej, pogorszone samopoczucie, czujesz, że potrzebujesz pomocy i wsparcia, możesz umówić się na wstępną konsultację ze mną. Razem dokładnie przeanalizujemy Twoją sytuację zdrowotną, objawy i samopoczucie. Wspólnie znajdziemy przyczyny problemów, ustalimy, co warto zrobić, w którą stronę iść. Wprowadzimy odpowiednie działania.
Nazywam się Marta. Jestem dietetykiem i psychodietetykiem. Jako dietetyk specjalizuję się w pracy z kobietami z różnego rodzaju problemami hormonalnymi, jak np. zaburzenia miesiączkowania, problemy z płodnością, PCOS, niedoczynność tarczycy, Hashimoto, insulinooporność, problemy z nadwagą i otyłością. Jako psychodietetyk naprawiam relację z jedzeniem i własnym ciałem. Pracuję z kobietami, które zmagają się z kompulsywnym objadaniem, zajadaniem emocji, stresu, objadaniem słodyczami.
Udało Ci się połączyć ze mną przez sieci społecznościowe?
Wszystkie treści zamieszczane na tym blogu służą celom wyłącznie edukacyjnym i nie zastąpią profesjonalnej porady lekarskiej. Autorka nie ponosi odpowiedzialności za sposób wykorzystywania informacji zawartych na stronie. Treści na blogu są moją pracą autorską. Zabraniam kopiowania ich w całości i we fragmentach bez odpowiedniej zgody i podania źródła. Na podstawie Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. 1994 nr 24 poz. 83).
