Ostatnio bardzo często zauważam, że często są mylone ze sobą pojęcia PCOS i PCO. PCOS jest to zespół policystycznych jajników. Natomiast PCO są to policystyczne jajniki. I nie należy ich używać zamiennie, ponieważ znaczą coś innego. Często na konsultacjach rozmawiam z Pacjentkami, które nie mają pojęcia, że to nie to samo, dlatego postanowiłam dziś o tym napisać. Czym się różni PCOS od PCO?
Zespół policystycznych jajników (PCOS) można trochę opisać jak worek różnych zaburzeń hormonalnych. Jest to brak równowagi hormonalnej w naszym organizmie. Kryteria rozpoznania zespołu policystycznych jajników wielokrotnie ulegały zmianie i tak naprawdę ciężko dokładnie zdefiniować, czym jest PCOS. Dać jasne i konkretne kryteria rozpoznania. Problemy z definicją PCOS wynikają m.in. z faktu, że występują zaburzenia metaboliczne i hormonalne. Z tych też względów warto skupić się na objawach.
Wśród objawów, a można też powiedzieć cech PCOS wyróżnia się:
Dodatkowo często współistnieje insulinooporność, niedoczynność tarczycy, Hashimoto i zaburzenia lipidowe.
Ciężko jest jednoznacznie powiedzieć co jest przyczyną PCOS, co wpływa na rozwinięcie się PCOS. Dotychczas nie ustalono jednoznacznej przyczyny rozwoju PCOS. Na pewno wpływ i znaczenie ma tu wiele czynników. I bardziej mówi się o tym, co towarzyszy PCOS, czyli głównie wymienia się tu problemy z miesiączką, insulinooporność i hiperandrogenizm.
Tu przede wszystkim skupiamy się łącznie na objawach, samopoczucie i badaniach hormonów. Robimy to razem i nie rozdzielamy badań od samopoczucia i objawów Pacjentki! To bardzo ważne. W celu zdiagnozowania PCOS robi się najczęściej badania LH i FSH w 3-5 dniu cyklu. Pierwszy dzień cyklu to pierwszy dzień miesiączki, krwawienia. Na PCOS może wskazywać nieprawidłowy stosunek LH do FSH, najczęściej powyżej 2:1. Prawidłowy wynik to LH do FSH 1:1. Natomiast zbyt wysokie LH do FSH może wskazywać na PCOS. LH pobudza komórki tekalne jajnika do zwiększonej syntezy androstenedionu i testosteronu. I dodatkowo często wychodzą podniesione androgeny: testosteron, DHT, androstendion, DHEAs. Bardzo często są też zaburzone wyniki glukozy, insuliny i hormonów tarczycy. Insulina działając poprzez receptory przeznaczone dla IGF-1 pobudza jajnikową syntezę androgenów.
Diagnozę stawia się na podstawie występujących objawów, które wymieniłam wyżej i wyników badań. Objawy kliniczne zależą nie tylko od profilu hormonalnego, ale także od wrażliwości tkanek docelowych na hormony steroidowe. Czasami może się pojawić nadwrażliwość na receptory androgenowe. Jest to taka sytuacja, kiedy hormony są w normie, ale występują klasyczne objawy ich podniesionego poziomu. Dlatego tak naprawdę czasami ciężko jest postawić jasną diagnozę.
Większość badaczy jest zgodna, że kryteria diagnozowania PCOS stosowane u kobiet dorosłych nie są odpowiednie dla diagnozowania PCOS u kobiet w wieku młodzieńczym. Objawy PCOS są podobne do objawów fizjologicznego dojrzewania nastolatek, które na tym etapie są prawidłowe i normalne. Wśród badaczy kontrowersję i dyskusje budzi wiek, w którym powinno się rozpocząć diagnostykę w kierunku PCOS. Jedni badacze uważają, że diagnostyka nie powinna być rozpoczęta przed 18 rokiem życia, a inni rekomendują wykonywanie badań w kierunku PCOS po 2 latach od pierwszej miesiączki, aby uniknąć fałszywej diagnozy i rozpoznania PCOS. To co jest pewne to, że do Pacjentki w wieku 15 lat należy podchodzić inaczej niż do Pacjentki w wieku 30 lat.
PCO są to policystyczne jajniki. Na badaniu USG można zauważyć wtedy charakterystyczne pęcherzyki, określane też jako cyst czy torbiele. Te pęcherzyki tworzą jakby taki wianuszek, sznur pereł. Co ciekawe, pęcherzyki na jajnikach, przy braku jakichkolwiek objawów, u każdej z nas mogą się pojawić i wcale to nie musi oznaczać choroby lub problemów. I nie oznacza to PCOS. Mogą występować u zdrowych kobiet. Związane też mogą być z przewagą estrogenową, dlatego warto też wykonać badanie estrogenu i progesteronu w 2 fazie cyklu. Przeczytaj ten artykuł.
Mimo że w nazwie mamy różnicę tylko jednej literki „S” to różnica pomiędzy PCOS a PCO jest znaczna. PCOS jest to zespół policystycznych jajników – zespół różnych zaburzeń hormonalnych. Natomiast PCO są to policystyczne jajniki. Tak, jak wspomniałam wyżej, na badaniu USG można zauważyć wtedy charakterystyczne pęcherzyki. Ale same pęcherzyki na jajnikach nie świadczą jeszcze o tym, że mamy PCOS. Można mieć pęcherzyki na jajnikach bez PCOS i PCOS bez pęcherzyków na jajnikach. I można mieć PCOS z pęcherzykami na jajnikach. Czyli można mieć samo PCO i samo PCOS i oba razem. PCOS nie rozpoznaje się na podstawie samego badania USG! To za mało! Pamiętaj o tym, bo to bardzo ważne.
W 2006 r. naukowcy zrzeszeni w Androgen Excess Society (AES) wydali oświadczenie, że w celu potwierdzenia podejrzenia PCOS należy stwierdzić u pacjentki cechy hiperandrogenizacji. Oznacza to, że u pacjentek bez cech nadmiaru androgenów, z zaburzeniami miesiączkowania i typowym dla PCOS obrazem ultrasonograficznym jajników nie stwierdza się PCOS.
Jest to bardzo ważne, ponieważ od prawidłowej diagnozy zależy dalsze postępowanie. Mimo że nazwy PCOS i PCO brzmią podobnie, to znaczą co innego i wymagają innego podejścia.
A jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, dlaczego PCOS, niedoczynność tarczycy, Hashimoto i insulinooporność często występują razem, to przeczytaj artykuł na ten temat lub posłuchaj podcastu.
Jeśli masz wymienione objawy, zaburzenia gospodarki hormonalnej, problemy z miesiączką, płodnością, PCOS, umów się na wstępną konsultację ze mną. Dokładnie przeanalizujemy Twoją sytuację zdrowotną, objawy i samopoczucie. Wyznaczymy odpowiednie kierunki i wdrożymy właściwe dla Ciebie działania.
Nazywam się Marta. Jestem dietetykiem i psychodietetykiem. Jako dietetyk specjalizuję się w pracy z kobietami z różnego rodzaju problemami hormonalnymi, jak np. zaburzenia miesiączkowania, problemy z płodnością, PCOS, niedoczynność tarczycy, Hashimoto, insulinooporność, problemy z nadwagą i otyłością. Jako psychodietetyk naprawiam relację z jedzeniem i własnym ciałem. Pracuję z kobietami, które zmagają się z kompulsywnym objadaniem, zajadaniem emocji, stresu, objadaniem słodyczami.
Udało Ci się połączyć ze mną przez sieci społecznościowe?
Wszystkie treści zamieszczane na tym blogu służą celom wyłącznie edukacyjnym i nie zastąpią profesjonalnej porady lekarskiej. Autorka nie ponosi odpowiedzialności za sposób wykorzystywania informacji zawartych na stronie. Treści na blogu są moją pracą autorską. Zabraniam kopiowania ich w całości i we fragmentach bez odpowiedniej zgody i podania źródła. Na podstawie Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. 1994 nr 24 poz. 83).
