To nie jest normalne, że przed miesiączką puchniesz, jesteś nerwowa, wszystko Cię drażni, masz bolesność piersi, wilczy apetyt i wszystko Cię wkurza. Nie jest normalne, że w trakcie miesiączki przyjmujesz silne leki przeciwbólowe, nie jesteś w stanie wyjść z łóżka, bierzesz zwolnienie pracy, nie można do Ciebie podejść bez czekolady. Tego rodzaju objawy wskazują na zaburzenia hormonalne. Jednym z nich może być przewaga estrogenowa, dlatego warto bliżej poznać ten temat.
Czym jest przewaga estrogenowa?
Żeby odpowiedzieć sobie na to pytania, najpierw krótko o tym, czym jest estrogen i progesteron.
Estrogeny
Estrogeny nazywane są żeńskimi hormonami płciowymi, ale występują też u mężczyzn. To wspólna nazwa dla 3 podobnych chemicznie hormonów: estrogenu, estradiolu i estriolu. U kobiet wytwarzane są w jajnikach, nadnerczach, tkance tłuszczowej, a w czasie ciąży też w łożysku. Odpowiadają za rozwój żeńskich cech płciowych i charakterystyczny wygląd kobiety. Wpływają na właściwy przebieg dojrzewania, rozwój i dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych, regulację cyklu miesięcznego. Są niezbędne w procesach przebudowy kości. Oddziałują na naszą psychikę i zachowania seksualne, a ich nadmiar powoduje nadwrażliwość. Wpływają na gładką, jędrną skórę, motywację, pamięć, siłę, energię. Dodatkowo są związane z naszym łaknieniem, zużyciem energii, odkładaniem tkanki tłuszczowej. Są nam potrzebne! Problem pojawia się, gdy jest ich zdecydowanie za dużo!
Progesteron
Progesteron również jest nazywany żeńskim hormonem płciowym. U kobiet wytwarzany jest przez jajniki, ciałko żółte, nadnercza, łożysko. Wpływa na zapłodnienie. Odpowiada za zagnieżdżenie zarodka w błonie śluzowej macicy i utrzymanie ciąży. Niedobór progesteronu często uniemożliwia zajście w ciążę, powoduje poronienia. W cyklu miesiączkowym obniżenie się stężenia progesteronu, co powoduje kontrolowane złuszczanie się błony śluzowej macicy, czyli menstruację. Progesteron dodatkowo moduluje działanie układu odpornościowego i wykazuje działanie przeciwzapalne. Wspomaga pracę mózgu i bierze udział przy przekazywaniu bodźców nerwowych. Bardzo negatywnie na progesteron wpływa stres, ponieważ w stresie „progesteron zmieniany jest w kortyzol”.
Jak się objawia przewaga estrogenowa?
Wśród najczęstszych objawów wyróżnia się:
- Bolesne, obfite, nieregularne miesiączki
- Bolesność, tkliwość piersi
- Nadmierne gromadzenie wody, obrzęki
- Wahania nastroju, zmienność nastrojów, drażliwość
- Przybieranie na wadze, zwłaszcza w okolicach bioder i ud
- Nadmierne zmęczenie
- Problemy z pamięcią i koncentracją
- Mięśniaki, cysty, polipy, torbiele
- Zaparcia, wzdęcia
- Pogorszenie stanu włosów, nadmierne wypadanie włosów
- Problemy skórne, trądzik
- Bóle głowy
- Skłonność do pocenia się
- Spadek libido
Możesz mieć te wszystkie objawy, możesz mieć część z nich. A mogą występować główne 2-3 objawy. Jeśli masz chociaż 1-2 z tych objawów warto zrobić potrzebną diagnostykę w kierunku przewagi estrogenowej.
Jakie są przyczyny przewagi estrogenowej?
Najczęstsze przyczyny przewagi estrogenowej to:
- Źle dobrana antykoncepcja
- Zaburzony metabolizm estrogenów, problemy z wątrobą
- Niedobór progesteronu
- Nadwaga i otyłość
- Problemy z tarczycą
- Insulinooporność, podwyższony poziom insuliny
- Zaburzenia mikroflory jelitowej
- Nadmierny, przewlekły stres
- Niedobór błonnika w diecie
- Niedobory witamin i składników mineralnych: magnezu, żelaza, cynku, witamin z grupy B
- Ekspozycja na ksenoestrogeny (np. bisfeonol A, parabeny w kosmetykach, benzofenon)
- Toksyny środowiskowe
- Zaburzenia pracy tarczycy
Jak widać, rzadko występuje jeden, pojedynczy problem zdrowotny. Często mamy taką kumulację np. niedoczynność tarczycy, insulinooporność, PCOS i przewaga estrogenowa.
Jak sprawdzić czy mam przewagę estrogenową?
Należy wykonać odpowiednie badania. W tym samym dniu badamy estrogen i progesteron. Przy cyklu trwającym 28 dni estrogen i progesteron badamy 21 dnia cyklu. Jeśli cykl jest dłuższy lub krótszy hormony badamy na około 7 dni przed spodziewaną miesiączką. Przykładowo, jeśli cykl trwa 31 dni, hormony badamy 24 dnia cyklu.
Interpretacja wyników badań
Możemy wyróżnić dwa rodzaje dominacji estrogenowej.
1. Po pierwsze patrzymy czy estrogen i progesteron mieszczą się w normie laboratoryjnej. Jeśli progesteron jest w normie, a estrogen powyżej normy możemy zdiagnozować przewagę estrogenową. Tu mamy wysoki poziom estrogenu przy prawidłowym poziomie progesteronu.
Jednak to nie wszystko. Nie wystarczy, że estrogen i progesteron będą w normie laboratoryjnej. Ważne są wzajemne proporcje pomiędzy estrogenem i progesteronem. Nawet, jeśli oba hormony są w normie, to ważny jest stosunek estrogenu i progesteronu.
2. Drugi rodzaj przewagi estrogenowej, to właśnie sytuacja, gdy estrogen i progesteron są w normie, ale mamy zbyt wysoki poziom estrogenu w stosunku do progesteronu. Zachwiana jest wzajemna równowaga.
Ratio, wzajemny stosunek, można policzyć w Omni Calculator. W kalkulator wpisujesz swoje wyniki i otrzymujesz wynik. O czym on świadczy?
Prawidłowy wynik mieści się w zakresie 100-500.
Poniżej 100 -> przewaga estrogenowa
Powyżej 500 -> przewaga progesteronowa
Zrób badania i sprawdź, jakie jest Twój wynik! Naprawdę warto.
Ciekawostka!
Progesteron i estrogen mogą być w normie. Ich wzajemny stosunek też może być w normie. A możesz mieć objawy przewagi estrogenowej. Nie wolno tego tak zostawić. Tym też trzeba się zająć, ponieważ zawsze bierzemy pod uwagę wyniki badań oraz objawy i samopoczucie Pacjenta.
Jak sobie pomóc?
Działań i sposobów w regulacji estrogenu i progesteronu jest dużo. Warto zaznaczyć, że działanie będzie się różniło w zależności, jakie konkretnie są wyniki badań, jaki poziom estrogenu, a jaki progesteronu i jaka jest przyczyna! To jest kluczowe. Zawsze szukamy przyczyny i pod nią dobieramy odpowiednie działania.
Wsparcie żywieniowe i styl życia
Tu wymienię tylko ogólne wskazówki i kierunki działania. Wiele z tych kwestii należy dopasować indywidualnie do siebie, swojego stanu zdrowia.
- Wprowadź do diety warzywa kapustne (np. brokuł, kalafior, kapusta, brukselka), które zawierają takie składniki jak np. DIM, sulforafan, I3C, które wspierają usuwanie estrogenów z organizmu i ich metabolizm.
- Produkty bogate w siarkę, która wspiera detoks wątroby – to też warzywa kapustne 🙂
- Zwiększ podaż błonnika pokarmowego.
- Dobre nawodnienie – nie zapominaj o wodzie! Zwłaszcza jak zwiększasz ilość błonnika.
- Zadbaj o odżywczą, urozmaiconą dietę uzupełniającą niedobory pokarmowe.
- Stawiaj na dobrej jakości żywność, jak najmniej przetworzoną, bez zbędnych dodatków.
- Jeśli masz dolegliwości żołądkowo-jelitowe, zaparcia, wzdęcia, biegunki, bóle brzucha znajdź przyczynę i zadbać o regulację pracy żołądka i jelit. Dysbioza może być przyczyną przewagi estrogenowej.
- Ogranicz lub wyeliminuj alkohol.
- Jeśli zmagasz się z nadwagą lub otyłością, zadbaj o zdrową redukcję masy ciała. Estrogen jest magazynowany w tkance tłuszczowej.
- Umiarkowana aktywność fizyczna – wpływa na poziom estrogenów.
- Zadbanie o ilość i jakość snu.
- Redukcja stresu, praca nad stresem i emocjami.
- Równowaga między pracą a odpoczynkiem.
- Ogranicz ilość stosowanych kosmetyków, chemii w domu, używanego plastiku – jest to źródło ksenoestrogenów.
Pomocna suplementacja
Wśród suplementów pomocnych przy diagnozie przewagi estrogenowej wyróżnia się:
- DIM (diindolometan)
- Sulforafan
- I3C (Indolo-3-karbinol)
- Saw Palmetto i cynk
- D-glukaran wapnia
- Niepokalanek
- Witaminę D3
- Omega 3
- Magnez
- Witaminy z grupy B
Uwaga! Konkretne suplementy, dawkę, porę przyjmowanie dobieramy indywidualnie, w zależności od sytuacji zdrowotnej i przyczyny przewagi estrogenowej. Nie bierz wszystkiego na własną rękę!
Podsumowanie
W tym artykule przedstawiłam naprawdę ogólne i podstawowe informacje. Temat przewagi estrogenowej jest bardzo szeroki. Tak naprawdę każdy przypadek należy rozpatrywać indywidualnie, żeby jak najlepiej pomóc o dostosować określone działania. Posłuchaj też podcastu na ten temat.
Umów się na konsultację
Jeśli masz wymienione objawy, zaburzenia gospodarki hormonalnej, problemy z miesiączką, płodnością, PCOS, umów się na wstępną konsultację ze mną. Dokładnie przeanalizujemy Twoją sytuację zdrowotną, objawy i samopoczucie. Wyznaczymy odpowiednie kierunki i wdrożymy właściwe dla Ciebie działania.